Halit Asım’ın Ömür kitabı hakkında, Nazlı Yıldırım’ın Aydınlık Kitap’ta yayımlanan yazısı…

Halit Asım’ı diğerlerinden ayıran en büyük incelik, şiirlerindeki manadır. Aklın çizgisini yırtan ve içindekini sansürsüz yansıtan şairin sezgisi, güçlü kılmıştır şiirini.

 

 

 

“Ve hikâyesi erdi sona,
Nefesi kesilen rüyamın.
Uçtu dalların sükûnuna,
Kuşları çürümüş dünyamın.”

Halit Asım’ın şiirleri bir köprü, bir uzlaşı, bir yenilik, bir canlılık, bir açık kapıdır

Halit Asım’ın “Son” şiirinden aldığım dörtlük. Yetmiş beş yıl sonra yeniden şiirleriyle beraber mektupları da yayımlandı. Şiirleri üç bölümden oluşan ve “Kitap Dışı Şiirleri” ile “Düzyazı Şiirleri” adlı bölümlerini de dahil ederek beş bölümden oluşan kırk dört şiiri var Halit Asım’ın. Kitabın devam eden bölümleri ise “Mektupları”, “Albüm” ve “Hakkında Yazılanlar”dır. Kah anımsandı, kah unutuldu. Yaşamını kırk dört şiirine sıkıştıran şair nedense Türk şiirinde özümsenmedi.

Nehri bir yerden bir yere taşıyan yatağıdır. Ne yazık ki, nehrin güzelliğini seyredenler bunun farkına dahi varmazlar. Türk şiirimizi zenginleştiren, geleceğe taşıyıp sürekliliğini kazandıran ise görünmeyen, gizli kalmış bu yatağın şairleridir. Şiirsever ve şiirokurlar bu ayrımdan çok uzak ve popüler isimlerin sırtından hiç inmezler. Bu acı duruma örnek düşürmeseydik şairi keşke.

Türk şiirinin dönemlerine bakıldığında, Halit Asım’ın şiirleri bir köprü, bir uzlaşı, bir yenilik, bir canlılık, bir açık kapıdır. 1930-1940 yıllarında cereyan eden klasik şiir algısında Halit Asım, geleneğini sürdürmüş olsa da, şiirindeki özsuyu duygudur. Hece ölçüsünü kullanan, mana zevkini iliklere kadar yaşatan bir şairdir. Genç ölümüyle bu yeniliğin kısa sürmesi, nehrin akışı kesilmesi elbette bir boşluk yarattı. Günümüze döndüğümüzde kaç tane yirmili yaşlarında bir kapı aralayacak, genç şair vardır Halit Asım gibi? Eğer bir yere varmak istiyorsak, dünya şiirine katılmak istiyorsak, yapı taşlarını oluşturan unutulan, yiten, görmezden gelinen gizli yatakları kazmalı, günışığına taşımalıyız.

Ömür, Halit Asım

“Halit Asım bizim ilk surréalist şairimizdir.”

Arif Damar, Yaşar Nabi, Kemal Durmaz, Seyhan Erözçelik, Yücel Kayıran, Orhan Kahyaoğlu, Murat Batmankaya, Evren Erem, İlyaz Bingül, Hâmit Macit Selekler, Baki Süba, Mehmet Fahri. Yetmiş beş yıl içinde sadece on iki yazı yazılmış şair hakkında. Hüseyin Karakan’ın hazırladığı “Şiirimizin Cumhuriyeti-II / Yeniler” antolojisi dışında hiçbir antolojide yer almamıştır.

Lise yıllarında şiirleri Çağlayan, Hamle, Varlık, Servet-i Fünun’da yayımlanır. Ölümünden bir yıl önce de “Ömür” adıyla kırk sekiz sayfalık şiir kitabını Yılmaz Basımevi’nden çıkarır. Arif Damar’ın, “Halit Asım bizim ilk surréalist şairimizdir.” ifadesinden yola çıkarak Halit Asım’ın şiirlerine döndüğümüzde, dönemin şiir akımlarının dışında kalmış olduğunu görürüz. Ancak kurduğu şiir iskelesinde gelenekçilik, hece ölçüsü, uyak ölçüsü vardır.

Halit Asım’ı diğerlerinden ayıran en büyük incelik, şiirlerindeki manadır

Halit Asım’ı diğerlerinden ayıran en büyük incelik, şiirlerindeki manadır. Gelenekçi tutumunu, bilinçaltındaki ışığını birleştirerek şiir sanatını yüceltmiştir. Bir rüzgârın esmesindeki billurluktur şiirleri. Temiz, duru, akışkan, sarıp sarmalar. Aklın çizgisini yırtan ve içindekini sansürsüz yansıtan şairin sezgisi, güçlü kılmıştır şiirini.

“Mavi rüyalar kaldı bu akşamdan yarına,
Rüzgârın sesi suların sesi gibi duyulur.”

Dünyayla beraber öteki zamanını da işler. Soyut ve somutu harmanlayan, ahlak tabusunu deviren bu şiirde okur çırılçıplaktır.

“Dünyasız günahlar, tarla ve tohum,
Olgun temaslara kapalı ahret.
Kendi ölümüne ağlıyan uykum,
Bir ölü çiçekler yığını cennet.

Her tahayyül dişi, her heves oyun,
Kalp muti, kayıtsız ve memeler hür.
Parlak kuştüyleri ılık cenubun,
Bir kucak hararet odamda büyür.”

Halit Asım’ın şiirleri dışında mektuplarına da yer verildi kitapta. Sevgili Niyazi Tunga’ya yazdığı mektupların bir demetidir. Mektuplarında, şairin yaşantısından izler bulmakla beraber geniş bir hayalin fotoğrafını seyrederiz. Hastalığının sıkıntılarını anlatan, okuduklarını, yazdıklarını, yaşadıklarını paylaşan, zaman zaman kırgınlıklarını dillendiren ve dostuna olan büyük özlemini yazan şairin iç dökme halidir. 1936-1940 tarihlerini taşır bu mektuplar. 1939 tarihli mektubundan;

Niyazi,

Bezginliğimin ortasında gelişigüzel yaşıyorum. Ne yapılmak lâzımdır, onu tayinden çok uzağım… Yaşamak! Bir ciğer ve kalp dolusu fazla yaşamak arzum, hakikatin zincirlerinde mahkûm!

1940 tarihli mektubundan;

Kalp Allaha kırılmalı Niyazi… Misafirliğimiz kısa, hatıralar nâtamamdır. Sonra insanoğlunun mizacında saklı Odese hüviyetini unutma. Nokta bir şeyini büyütür, büyütür.

Daha nice satırlar eklemeliyim. Ancak baştan sona kadar dikkatle okunmalıyken, kesitler sunmam beyhude. Bilmiyorum, Halit Asım’ı düşünürken; acaba adı anılmayan, ölümü genç olan başka kimler vardır, diye geçirdim içimden. Kim bilir… Ve son olarak, “Beni yalnız bırakmamaya çalış olmaz mı Niyazi?” diyen şairin sesiyle sizi baş başa bırakmalı.

Ömür, Halit Asım, 192 sayfa, Ve Yayınevi

Nazlı Yıldırım, Aydınlık Kitap, 4.11.2016, s. 3

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir